Zgorzelec i Görlitz należą do niewielkiej grupy miast europejskich, które w symboliczny sposób reprezentują historię Europy: podział po II wojnie światowej, powolne zbliżenie, zamknięcie granic i intensywne wspólne działania od czasu przemian politycznych w 1989/1990 roku.
W 1991 r. została podpisana umowa o partnerstwie pomiędzy Görlitz a Zgorzelcem. W jej wyniku wykonano wiele małych i dużych kroków na różnych szczeblach politycznych. Obejmowały one procesy administracyjne, takie jak wspólne posiedzenia rad miejskich (od 1993 r.) i komisji koordynacyjnej (od 1995 r.), wspólne obchody Bożego Ciała (od 1993 r.), transgraniczną linię autobusową i wiele innych. Szczególnymi wyzwaniami do podjęcia były granice językowe oraz przepisy celne i graniczne na zewnętrznej granicy UE.
Podczas Tygodnia Europy w roku 1998 nastąpił kolejny ważny, wspólny krok: proklamacja Europa-Miasta Zgorzelec-Görlitz. We wspólnej deklaracji stwierdza się, że "Europa jest przyszłością naszych miast". Na tej podstawie oba miasta określiły wspólny cel, jakim był rozwój w kierunku Europamiasta w ramach coraz ściślejszej współpracy. Dzięki wspólnym koncepcjom i projektom współpraca ludzi po obu stronach Nysy powinna stać się coraz bardziej oczywista.
Miasto Görlitz powstało dzięki swojemu położeniu na średniowiecznym europejskim szlaku handlowym via regia i już u schyłku średniowiecza rozkwitło jako centrum handlowe i gospodarcze. Licząc ponad 9.000 mieszkańców było wówczas jednym z największych niemieckich miast. Handlarze utrzymywali kontakty z Ukrainą, Polską, Czechami, Węgrami, Włochami, Belgią i Francją, a także oczywiście z wieloma niemieckimi miastami.
Na III Saksońskiej Wystawie Krajowej, która odbyła się w Görlitz w 2011 roku, ten temat został zaprezentowany w całej swej wieloaspektowości. Już w średniowieczu, a zwłaszcza po reformacji, panował w tym mieście duch kosmopolitycznej otwartości i tolerancji. W wyniku Pokoju Praskiego z 1635 roku Górne Łużyce, a tym samym Görlitz, zostały przydzielone do elektoratu saskiego i stały się średniej wielkości miastem prowincjonalnym. Po trudnym okresie adaptacji do nowych okoliczności, wraz postanowionym na Kongresie Wiedeńskim w 1815 r. przyznaniem Górnych Łużyc Królestwu Pruskiemu i włączeniu do pruskiej Prowincji Śląsk, miasto przeżyło ogromny rozkwit. Rozwijający się przemysł tekstylny, wagonowy, maszynowy, optyczny i spożywczy stały się strukturalnie decydującymi gałęziami gospodarki, które szybko zyskały na znaczeniu daleko poza granicami regionu i kraju. Stopniowo Görlitz ponownie łączył się z Europą. Wraz z ustaleniem przez zwycięskie mocarstwa na konferencji w Poczdamie nowego przebiegu granic po drugiej wojnie światowej, Görlitz znów znalazło się w centrum uwagi Europy, choć z innego powodu. Nysa Łużycka stała się rzeką graniczną między sowiecką strefą okupacyjną a Polską Rzeczpospolitą Ludową. W ten sposób Görlitz zostało podzielone, Niemcy ze wschodniego brzegu Nysy wygnani, a wielu ludzi ze wschodniej Polski zostało przesiedlonych do nowo powstałego Zgorzelca.
Ulf Großmann (po prawej stronie) dn. 5 maja 1998 podczas uroczystego aktu proklamacji Europamiasta Görlitz-Zgorzelec w dużej sali posiedzeń ratusza w Görlitz (po lewej stronie: Feliks Sawicki, ówczesny burmistrz Zgorzelca, i Andrzej Zuber, były przewodniczący Rady Miasta Zgorzelca)
Zgorzelec-Görlitz 1945-1998 -1
